Nvidia phát hành bản ghi nhớ 7 trang đáp trả Michael Burry, một “tiếng chuông” cho cơn sốt AI?

Một công ty trị giá 4.000 tỷ USD bất ngờ phải lên tiếng bảo vệ mình trước Phố Wall chỉ vì một bài phân tích trên Substack và nhận định từ một huyền thoại. Liệu đây có phải dấu hiệu cho thấy cơn sốt AI đang bắt đầu nguội lạnh?

Vào ngày 23-24/11, Nvidia đã có động thái bất thường khi gửi một bản ghi nhớ riêng tư dài 7 trang tới các nhà phân tích Phố Wall. Nội dung bản ghi nhớ này nhằm bác bỏ trực tiếp hai luồng ý kiến: phân tích của tác giả Shanaka Anslem Perera về vấn đề tài chính tuần hoàn trong cơ sở hạ tầng AI, và so sánh gây tranh cãi của Michael Burry - người từng dự đoán chính xác khủng hoảng tài chính 2008.

Bài phân tích của Perera, với tiêu đề “The Algorithm That Detected a $610 Billion Fraud”, đã vạch ra một mô hình được gọi là “tài chính vòng tròn”. Theo đó, các khoản đầu tư chiến lược của chính Nvidia (khoảng 4,7 tỷ USD) vào các startup như CoreWeave đóng vai trò như một tín hiệu đáng tin cậy, giúp các startup này huy động thêm hàng tỷ USD nợ dựa trên chính GPU của Nvidia làm tài sản thế chấp. Dòng vốn này sau đó lại quay vòng trở lại Nvidia dưới dạng doanh thu, tạo ra một vòng lặp có thể thổi phồng nhu cầu thực sự.

Điều đáng chú ý là bản ghi nhớ này xuất hiện trong bối cảnh thị trường đang có những dấu hiệu đầu tiên về sự thu hẹp. Chỉ 48 giờ sau đó, thông tin Meta đang đàm phán mua TPU (đơn vị xử lý tensor) từ Google - một đối thủ cạnh tranh tiềm năng của Nvidia trong lĩnh vực chip AI - đã khiến giá cổ phiếu Nvidia giảm 2,59%. Theo ước tính, 116 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường đã bốc hơi tại thời điểm đóng cửa, và con số này lên tới 150 tỷ USD tại thời điểm thấp nhất trong ngày.

Lập luận phòng thủ của Nvidia: Những con số biết nói

Trong bản ghi nhớ phòng thủ, Nvidia đã đưa ra những dữ liệu ấn tượng để chứng minh sức khỏe tài chính của mình. Cụ thể, tỷ lệ chuyển đổi dòng tiền mặt tự do đạt 98% thu nhập ròng theo GAAP kể từ năm 2018. Trong quý 3, họ ghi nhận 23,8 tỷ USD dòng tiền hoạt động và 22,1 tỷ USD dòng tiền tự do, chứng minh lợi nhuận được chuyển đổi gần như hoàn toàn thành tiền mặt thực.

Chỉ số kỳ thu tiền bình quân (DSO) của Nvidia được duy trì ở mức 53 ngày, phù hợp với lịch sử và thấp hơn so với nhiều đối thủ. Con số này cho thấy việc thu hồi công nợ là hiệu quả và không có dấu hiệu bất thường như các công ty từng lao đao trong quá khứ.

Bên cạnh đó, các khoản đầu tư chiến lược của tập đoàn này tổng cộng 4,7 tỷ USD tính từ đầu năm, chỉ chiếm chưa đến 1% doanh thu. Nvidia cũng phủ nhận việc sử dụng các công ty con đặc biệt (Special Purpose Vehicles) để che giấu nợ, một lần nữa khẳng định cấu trúc tài chính minh bạch. Những số liệu này nhằm khẳng định rằng hoạt động tài chính của Nvidia là lành mạnh, không có dấu hiệu của bong bóng kế toán kiểu Enron.

Phản biện: Vấn đề nằm ở cấu trúc, không phải kế toán

Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng Nvidia đang trả lời sai câu hỏi. Vấn đề cốt lõi không nằm ở việc liệu Nvidia có phạm gian lận kế toán hay không, mà nằm ở sự phụ thuộc mang tính cấu trúc của công ty vào các dòng vốn đầu tư liên tục.

Khoản đầu tư 4,7 tỷ USD của Nvidia chỉ là “phần nổi của tảng băng”, có tác dụng xúc tác để kích hoạt một dòng vốn lớn hơn nhiều - ước tính lên tới 610 tỷ USD - từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, ngân hàng và đối tác. Những dòng vốn này chỉ có thể được duy trì nếu các dự báo về nhu cầu AI trong tương lai trở thành hiện thực ở một mức độ phi thường.

Michael Burry đã làm rõ quan điểm của mình: “Tôi không khẳng định Nvidia là Enron. Rõ ràng nó là Cisco.” Sự so sánh này mang tính cảnh báo sâu sắc. Cisco, trong thời kỳ bong bóng dotcom, đã bán thiết bị thật cho khách hàng thật để xây dựng mạng lưới thật. Vấn đề là các khách hàng đó đã xây dựng cơ sở hạ tầng vượt xa nhu cầu thực tế khi bong bóng vỡ dẫn đến hệ quả là cổ phiếu Cisco đã lao dốc 89%.

Động thái của Burry lần này rất đáng chú ý khi ông không chỉ thiết lập vị thế short chống lại Nvidia với giá trị danh nghĩa lên tới 186,6 triệu USD, mà còn short cả Palantir. Hơn nữa, đây được xem như hành động cuối cùng của ông với tư cách một nhà quản lý quỹ, khi Burry đang trong quá trình thanh lý Scion Asset Management. Việc một huyền thoại như Burry “rút lui” và chọn đây làm thông điệp cuối cùng càng làm dấy lên những lo ngại về sự hưng phấn quá mức trong thị trường AI.

“Hào cản” CUDA không còn vô địch?

Thương vụ đàm phán giữa Meta và Google về TPU là một minh chứng cho thấy “hào cản” công nghệ CUDA của Nvidia - vốn được coi là lợi thế cạnh tranh khó vượt qua - có thể bị xuyên thủng. Theo ước tính, doanh số từ TPU của Google một khi được triển khai rộng rãi (dự kiến từ năm 2026-2027) có thể “cắn” vào khoảng 10% doanh thu hàng năm của Nvidia.

Các “ông lớn” công nghệ như Meta, chủ sở hữu framework AI phổ biến PyTorch, đang nỗ lực phát triển hoặc tìm kiếm các giải pháp phần cứng thay thế để giảm sự phụ thuộc vào Nvidia và có thêm sức mạnh đàm phán giá.

Trên thực tế, cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực chip AI đã và đang diễn ra gay gắt. Các đối thủ như AMD với dòng chip MI300 series, hay Google với TPU, Amazon với Trainium và Inferentia, đều đang tìm cách chen chân vào thị phần mà Nvidia đang thống trị. Thậm chí, các công ty Trung Quốc như Huawei cũng đã phát triển dòng chip AI Ascend để cạnh tranh trong thị trường nội địa.

Bài toán định giá: 44 lần thu nhập có là quá đắt?

Câu hỏi then chốt được đặt ra cho các nhà đầu tư không phải là về tính trung thực trong báo cáo tài chính của Nvidia, mà là về mức định giá hiện tại của cổ phiếu. Với hệ số P/E (giá/thu nhập) dựa trên lợi nhuận 12 tháng gần nhất lên tới 44 lần, thị trường dường như đang kỳ vọng một tương lai tăng trưởng gần như hoàn hảo.

Bài toán đặt ra là: Liệu mức định giá này có còn hợp lý nếu nhu cầu AI trong thực tế chỉ thấp hơn kỳ vọng khoảng 20%, đồng thời Nvidia phải đối mặt với áp lực cạnh tranh thực sự lần đầu tiên?

Một câu hỏi còn căn bản hơn được đặt ra: Liệu bản thân Generative AI, với hoạt động cốt lõi là “dự đoán token tiếp theo”, có thực sự tạo ra được giá trị kinh tế vĩ mô đủ lớn để biện minh cho mức đầu tư khổng lồ 380 tỷ USD vào hạ tầng này, hay nó chỉ đang thổi phồng một kỳ vọng phi thực tế? Sự kiện ngày 25/11 không trả lời được những câu hỏi này, mà có lẽ, nó chỉ mới bắt đầu đặt ra vấn đề đó một cách nghiêm túc.

Kết bài: Một hồi chuông cảnh tỉnh

Sự kiện Nvidia phải chính thức lên tiếng bảo vệ mình không đơn thuần là một phản ứng truyền thông. Nó giống như một hồi chuông cảnh tỉnh đối với thị trường, phản ánh những lo ngại ngày càng gia tăng về tính bền vững của cơn sốt AI. Khi một gã khổng lồ trị giá 4.000 tỷ USD cảm thấy cần phải phản hồi một bài phân tích trên Substack, điều đó cho thấy sự tự tin tuyệt đối vào câu chuyện tăng trưởng đang bị thách thức.

Bong bóng dotcom từng dạy cho nhà đầu tư một bài học đắt giá: Một công ty bán sản phẩm thật, có lợi nhuận thật vẫn có thể thất bại nếu thị trường định giá nó dựa trên những kỳ vọng phi thực tế. Liệu lịch sử có lặp lại với Nvidia và toàn bộ ngành công nghiệp AI? Chỉ có thời gian mới trả lời được, nhưng những dấu hiệu cảnh báo đầu tiên, từ bản ghi nhớ phòng thủ của chính Nvidia, cho đến hành động của Burry và động thái của các đại gia công nghệ, dường như đã xuất hiện rõ nét.

Bài viết được WikiFX tham khảo, tổng hợp và thực hiện dựa trên các nguồn tin đáng tin cậy.