Kazakhstan thăng chức con cựu tổng thống và đổi tên thủ đô

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Ông Nazarbayev bất ngờ tuyên bố từ chức hôm 19/3/2019

Kazakhstan đã ngay lập tức có những bước đi nhằm giữ gìn di sản của ông Nursultan Nazarbayev, một ngày sau khi ông rời khỏi chức tổng thống.

Quốc hội vừa biểu quyết thông qua việc đổi tên thủ đô để vinh danh ông, người bất ngờ từ chức hôm 19/3/2019 sau gần 30 năm cầm quyền.

“Astana nay chính thức có tên là Nursultan,” hãng thông tấn Kazinform của nước này nói.

Tổng bí thư làm tổng thống rồi tự nghỉ

Kazakhstan cải tiến chữ quốc ngữ lần thứ hai trong năm

Cái giá phải trả khi đất nước thay đổi chữ viết

Tân tổng thống, Kassym-Jomart Tokayev, tuyên thệ nhậm chức hôm 20/3, cam kết sẽ luôn tham vấn người tiền nhiệm trong mọi vấn đề then chốt.

Ông Tokayev cũng là người đề xuất việc đổi tên thủ đô Astana thành Nursultan.

Ông Nursultan Nazarbayev bất ngờ từ chức hôm thứ Ba sau gần 30 năm giữ chức tổng thống.

Tuy nhiên, ông sẽ tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt đất nước trong vị trí chủ tịch hội đồng an ninh và người đứng đầu đảng cầm quyền.

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Bà Dariga Nazarbayeva (áo hồng), trong cương vị phó thủ tướng, tháp tùng cha là Tổng thống Nazarbayev (thứ hai từ trái sang) trong chuyến thăm Anh Quốc hồi 4/2015

Con gái cả của ông, bà Dariga Nazarbayeva, nay trở thành Chủ tịch Thượng viện, là vị trí quyền lực thứ nhì tại quốc gia Trung Á này.

Việc bầu bà Nazarbayeva, 56 tuổi, vào vị trí trên được các nghị sỹ hoàn toàn nhất trí, Kazinform đưa tin.

“Tổng số 44 nghị sỹ có mặt đều bỏ phiếu cho bà Nazarbayeva,” bản tin viết.

Sự hồi sinh của một vùng biển đã chết

Cái chết của một cảng biển Liên Xô

Phiên bản “tự nguyện hồi hương” và “thú tội”

Ứng viên sáng giá trong cuộc đua 2020

Trước đó, bà Dariga Nazarbayeva là người đứng đầu ủy ban Thượng viện về quan hệ đối ngoại, quốc phòng và an ninh.

Bà cũng từng dẫn dắt kênh truyền hình chính của Kazakhstan, và từng là phó thủ tướng.

Bên cạnh các hoạt động chính trị, bà có niềm đam mê opera, và từng biểu diễn trước công chúng.

Việc được trao vị trí mới khiến bà trở thành một ứng viên đầy tiềm năng thay thế vị trí của cha bà.

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Ông Tokayev, người vừa tuyên thệ nhậm chức tổng thống hôm 20/3, đã đề xuất việc đổi tên thủ đô Astana thành Nursultan để vinh danh nhà lãnh đạo Nazarbayev

Theo Hiến pháp Kazakhstan, chủ tịch Thượng viện sẽ lên nắm quyền trong trường hợp tổng thống từ chức hoặc chết.

Ông Tokayev, 65 tuổi, người nói thông thạo tiếng Nga, Anh và Trung, Reuters nói, sẽ giữ chức cho tới hết nhiệm kỳ tổng thống còn lại, tới 4/2020.

Hiện chưa rõ vị cựu thủ tướng từng được Nga đào tạo này có định ra tranh cử cho nhiệm kỳ tổng thống tới hay không.

Ngoài hai người trên, còn có hai cái tên khác được nhắc tới như các đối thủ có thể tham gia cuộc đua năm tới.

Một thân nhân khác, Samat Abish, cháu gọi ông Nazarbayev là chú ruột, cũng được coi là ứng viên nhờ thăng tiến trong lực lượng an ninh quốc gia.

Ông Abish đã giữ vị trí số hai trong lực lượng này kể từ 2015 tới nay. Tuy nhiên, Abish thường giữ mình kín đáo trước công chúng.

Một gương mặt nữa là Karim Masimov, một người rất thân cận với ông Nazarbayev, hiện đứng đầu lực lượng an ninh quốc gia.

Ông từng là tham mưu trưởng quân đội, và đã hai lần làm thủ tướng.

Phản ứng từ Nga và Trung Quốc

Tổng thống Nga Vladimir Putin nhanh chóng ngỏ lời cảm ơn và ca ngợi ông Nazarbayev về những đóng góp của ông cho mối quan hệ hai nước ngay sau tin ông bất ngờ từ chức.

Ông Putin gọi Kazakhstan là “đồng minh thân thiết nhất của chúng tôi”

Bản quyền hình ảnhVadim SavitskyImage caption Nhà hát Opera và Ballet Astana

“Ông [Nazarbayev] là một trong các tác giả, nếu không nói là tác giả duy nhất, của EurAsEC [Liên minh Kinh tế Á-Âu], một dự án đang phát triển rất thành công nhờ sự hỗ trợ trực tiếp và sự tham gia của ông vào dự án, bên cạnh các yếu tố khác,” ông Putin phát biểu trong cuộc họp chính phủ tại Moscow.

Trung Quốc cũng lập tức nói họ “hiểu và ủng hộ” quyết định của ông Nazarbayev, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Cảnh Sảng tuyên bố, và gọi tân tổng thống của Kazakhstan là “người bạn lâu năm”.

Kazakhstan có chung đường biên giới với Trung Quốc ở khu vực Tân Cương.

Quan hệ ngoại giao giữa hai nước có những vấn đề nhạy cảm, kể từ khi Bắc Kinh bắt đầu đưa bắt giam những người thuộc sắc tộc Kazakh nhằm “chống khủng bố”.