Kazakhstan có thể là cảm hứng chuyển giao quyền lực cho Putin？

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Ông Nazarbayev bất ngờ tuyên bố từ chức hôm 19/3/2019

Nhiều người tại Nga đang tự hỏi liệu tổng thống Vladimir Putin sẽ tiến hành chuyển giao quyền lực tương tự như diễn tiến ở Kazakhstan.

Ngôi sao Putin 'ngày càng ít tỏa sáng'？

Kazakhstan đổi tên thủ đô và phong con cựu tổng thống

Tổng bí thư làm tổng thống rồi tự nghỉ

Mới đây, Nursultan Nazarbayev, tổng thống duy nhất của Kazakhstan từ ngày tách khỏi Liên Xô, tuyên bố từ bỏ quyền lực sau 30 năm.

Andrei Kolyadin, một cựu viên chức chính phủ Nga, nói trên trang Bloomberg: “Kịch bản Nazarbayev có thể phù hợp với giới tinh hoa chính trị, họ muốn một trọng tài tác động quá trình sau khi người thừa kế lên nắm quyền.”

Nazarbayev, 78 tuổi, tuần này quyết định để lại chức tổng thống cho một đồng minh, và vẫn nắm lãnh đạo hội đồng an ninh và lại còn nắm chức danh gọi là Lãnh đạo Quốc gia.

Trong khi đó tại Nga, ông Putin, 66 tuổi, đang giữ nhiệm kỳ tổng thống lần bốn, sau khi giành 77% phiếu bầu năm 2018.

Nhiệm kỳ Putin kết thúc năm 2024 và không ai biết ai có thể là lãnh đạo Nga sau đó.

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Bà Dariga Nazarbayeva (áo hồng), trong cương vị phó thủ tướng, tháp tùng cha là Tổng thống Nazarbayev (thứ hai từ trái sang) trong chuyến thăm Anh Quốc hồi 4/2015Bản quyền hình ảnhAnadolu AgencyImage caption Từ trái: Thủ tướng Dmitry Medvedev và phu nhân Svetlana cùng TT Vladimir Putin trong một ngày lễ của Chính Thống Giáo. Hai ông Putin và Medvedev thay nhau giữ các chức vụ cao nhất trong chính quyền từ cuối thế kỷ 20 ở Nga

Có một giả thiết nói rằng ông Putin sau này có thể chuyển giao quyền lực tổng thống sang hội đồng an ninh, hay hội đồng nhà nước - cả hai nơi đều đang do Putin nắm giữ - rồi dùng chúng để duy trì thế lực sau 2024.

Alexander Baunov, từ Trung tâm Carneige ở Moscow, nói điện Kremlin sẽ quan sát xem Nazarbayev tiếp tục duy trì ảnh hưởng ra sao.

Nhưng Sergei Markov, một nhà tư vấn chính trị cho điện Kremlin, nói với Bloomberg không chắc các phe nhóm ở Nga sẽ tiếp tục nghe theo Putin sau khi chức tổng thống về tay người khác.

“Nếu Putin ra đi, ông ta sẽ đối diện thách thức ngay lập tức,” Markov nói.

Bản quyền hình ảnhGetty ImagesImage caption Ông Tokayev, người vừa tuyên thệ nhậm chức tổng thống hôm 20/3, đã đề xuất việc đổi tên thủ đô Astana thành Nursultan để vinh danh nhà lãnh đạo Nazarbayev

Viết trên trang web của Trung tâm Carneige ở Moscow, nhà phân tích Tatiana Stanovaya cho rằng Kazakhstan vẫn chưa phải là mô hình cho Putin, vì điều kiện hai nước khác nhau.

Bà nói Putin không xem mình là Nazarbayev vì Putin trẻ hơn và không xem mình là 'cha già dân tộc'. Putin cũng không có một gia đình lớn đầy con cháu để tạo thành gia đình trị tại Nga.

Tatiana Stanovaya cho rằng Putin đã luôn khẳng định cần một tổng thống đầy quyền lực ở Nga, có phe đối lập xây dựng và trưởng thành, có tầng lớp tinh hoa có trách nhiệm chính trị.

“Putin không có vẻ lo lắng nếu ông ta ra đi, mọi thứ sẽ sụp đổ. Điều này có nghĩa là ông ta không cần tự bảo hiểm cho mình thông qua cải tổ triệt để.”

Vì thế, Tatiana Stanovaya dự đoán Putin sẽ không tập trung vào việc thay đổi hệ thống chính trị, mà sẽ tập trung cho việc tìm kiếm một người kế vị.

Bản quyền hình ảnhEPAImage caption Ông Putin đã cầm quyền từ năm 2000