"Trump Trade" 2024 và bài học từ năm 2016 có còn hiệu quả?

Khi Donald Trump đắc cử vào năm 2016, thị trường chứng khoán Mỹ ngay lập tức bùng nổ với giá cổ phiếu và đô la Mỹ tăng mạnh, trong khi lợi suất trái phiếu giảm sâu.

Sự kiện này nhanh chóng trở thành hiện tượng “Trump Trade” - niềm tin vào sự tăng trưởng dưới chính sách của Trump. Năm 2024, kịch bản này có vẻ đang tái diễn khi thị trường phản ứng lạc quan sau chiến thắng của ông. Nhưng liệu các yếu tố năm nay có còn tương đồng với 2016, hay nhà đầu tư đang quá lạc quan trong một bối cảnh đã thay đổi nhiều?

Những điểm khác biệt quan trọng

David Rosenberg, CEO của Rosenberg Research, cảnh báo rằng các nhà đầu tư có thể quá vội vàng khi dựa vào “lối mòn” của quá khứ. Ông phân tích, “Năm 2016, nền kinh tế đang hồi phục, tạo đà cho đợt tăng trưởng mới. Còn năm nay, chúng ta có thể thấy thị trường đang hưng phấn hơn thực tế.” Cụ thể, một số khác biệt cốt lõi đã được Rosenberg nêu ra:

1. Tâm lý lạc quan tăng cao: Năm 2016, chỉ số tâm lý lạc quan của Market Vane ở mức 60, nhưng năm nay đã tăng lên 70 - dấu hiệu cảnh báo về sự hưng phấn quá mức. Nếu 2016 là thời điểm nhà đầu tư bất ngờ và lạc quan sau một thời gian u ám (như Brexit), thì 2024, kịch bản Trump quay lại đã phần nào được dự báo trước.

2. Định giá cổ phiếu: Chỉ số P/E dự phóng của S&P 500 hiện là 22 lần, cao hơn đáng kể so với 17 lần năm 2016. Điều này cho thấy nhà đầu tư đang trả giá cao hơn cho cổ phiếu, có nghĩa là rủi ro càng cao nếu thị trường quay đầu điều chỉnh.

3. Chi phí đi vay và lợi suất trái phiếu cao: Năm 2016, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ 10 năm chỉ ở mức 1,8%. Hiện nay, mức này đã vượt 4,4%, cho thấy chi phí vay vốn tăng lên, làm giảm khả năng mở rộng kinh doanh của các doanh nghiệp.

4. Chính sách lãi suất: Năm 2016, lãi suất quỹ liên bang của Mỹ gần như bằng 0, giúp Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có thể tăng lãi suất nếu cần. Năm nay, lãi suất đã ở mức 5%, khiến Fed gần như không còn dư địa để tiếp tục nâng lãi suất mà có khả năng sẽ phải hạ xuống. Nhưng lộ trình và mức giảm vẫn còn là câu hỏi lớn.

5. Giai đoạn của nền kinh tế: Năm 2016, tỷ lệ thất nghiệp Mỹ ở mức 5%, kinh tế đang hồi phục. Còn hiện nay, tỷ lệ thất nghiệp là 4% - dấu hiệu của giai đoạn cuối chu kỳ kinh tế, tiềm ẩn nguy cơ lạm phát và suy giảm năng lực sản xuất.

6. Áp lực tài khóa nặng hơn: Thâm hụt ngân sách Mỹ chiếm 3% GDP vào năm 2016, còn hiện nay con số này vượt 6%, nợ công lên gần 130% GDP. Tình trạng tài khóa yếu kém này có thể cản trở các biện pháp tài chính, như cắt giảm thuế hoặc chi tiêu công.

Áp lực nợ công và rủi ro tín nhiệm

Điều mà Rosenberg nhấn mạnh là chi phí nợ công hiện đang chiếm 20% nguồn thu của chính phủ - gấp đôi năm 2016. Với áp lực chi trả lãi suất cao, ngân sách của Mỹ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì các cam kết tài chính nếu không cắt giảm nợ hoặc tăng thuế.

Ông dự đoán rằng tình trạng này có thể dẫn đến các cuộc đấu giá trái phiếu thất bại, đồng đô la mất giá và nguy cơ hạ bậc tín nhiệm từ các tổ chức đánh giá uy tín. Độ tín nhiệm của đồng đô la Mỹ sẽ bị ảnh hưởng, có thể làm suy yếu vai trò đồng tiền dự trữ toàn cầu và tạo hiệu ứng tiêu cực cho kinh tế thế giới.

Nhìn chung, xu hướng “Trump Trade” có thể tiếp tục là cơ hội nếu nhà đầu tư giữ được sự lạc quan. Nhưng các yếu tố nền tảng khác biệt lớn hiện nay đặt ra rủi ro không nhỏ cho những ai kỳ vọng quá nhiều vào kịch bản như năm 2016. Thị trường hiện tại đang rất biến động và dễ bị tác động bởi các yếu tố vĩ mô.