Ấn Độ xóa quy chế đặc biệt của Kashmir, gây quan ngại sẽ có bạo loạn

Bản quyền hình ảnhAFPImage caption

Đây là điều chưa từng xảy ra, và nhiều khả năng sẽ châm ngòi cho tình trạng bạo loạn

Chính phủ Ấn Độ vừa có bước đi nhằm hủy bỏ phần quy định trong hiến pháp có nội dung trao quy chế đặc biệt cho phần Kashmir thuộc Ấn Độ kiểm soát.

Đây là điều chưa từng xảy ra, và nhiều khả năng sẽ châm ngòi cho tình trạng bạo loạn.

Ấn Độ-Pakistan thù địch từ ngày lập quốc

Ngôi làng bị biên giới Ấn Độ-Pakistan chia cắt

Điều 370 có nội dung nhạy cảm, bởi đây là điều khoản đảm bảo trao quyền tự trị quan trọng cho bang có đông người Hồi giáo này.

Toàn bộ vùng Kashmir là nơi có tranh chấp giữa Ấn Độ và Pakistan. Mỗi bên đều tuyên bố mình có toàn đối với vùng này, nhưng chỉ kiểm soát được từng phần.

Đã có tình trạng nổi dậy dai dẳng từ lâu nay ở phần Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.

Giữa Ấn Độ và Pakistan, đều là các cường quốc hạt nhân, đã có hai cuộc chiến và một cuộc xung đột hạn chế ở vùng lãnh thổ trên Dãy Himalaya kể từ khi Ấn Độ giành độc lập khỏi Anh và phân chia ra thành hai quốc gia, Ấn Độ và Pakistan, hồi 1947.

Pakistan đã lên án Ấn Độ trong việc quyết định hủy bỏ quy chế đặc biệt đối với phần Kashmir do Ấn Độ quản lý và gọi quyết định đó là bất hợp pháp. Pakistan nói sẽ “thực hiện mọi khả năng có thể” để đáp trả.

“Ấn Độ đang chơi trò chơi nguy hiểm, điều sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho hòa bình và ổn định trong khu vực,” Ngoại trưởng Shah Mehmood Qureshi nói.

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Dùng người Kashmir làm lá chắn

Bước đi của chính phủ do đảng BJP theo chủ nghĩa dân tộc Hindu đã gây ra cơn giận dữ trong quốc hội.

Một số chuyên gia pháp lý gọi đó là cuộc tấn công vào hiến pháp.

Cựu thủ hiến bang này, bà Mehbooba Mufti nói rằng việc xóa bỏ Điều 370 về mặt hiệu lực khiến cho Ấn Độ trở thành lực lượng chiếm đóng.

“Ngày hôm nay đánh dấu ngày đen tối nhất trong nền dân chủ Ấn Độ,” bà viết trong một tin ở Twitter, và nói thêm rằng “quyết định đơn phương” của chính phủ là “bất hợp pháp và vi hiến”.

Điều 370 là gì？

Trong việc phân chia Ấn Độ hồi 1947, Jammu và Kashmir, cũng giống như các vùng khác có đông người Hồi giáo sinh sống, được trông đợi là sẽ thuộc về Pakistan.

Nhưng người trị vì tại tiểu vương quốc này, người ban đầu muốn độc lập, đã theo Ấn Độ để đổi lấy việc được giúp đỡ chống lại cuộc xâm chiếm của các bộ tộc từ Pakistan.

Vào 1949, một điều khoản đặc biệt đã được bổ sung vào hiến pháp, theo đó trao cho Jammu và Kashmir quyền tự trị.

Điều 370 cho phép bang này có hiến pháp riêng, có lá cờ riêng, và độc lập trên mọi vấn đề trừ quan hệ ngoại giao, quốc phòng và thông tin liên lạc.

Một điều khoản khác sau đó được bổ sung thêm vào Điều 370, là Điều 35A, quy định các đặc quyền dành cho cư dân thường trú tại bang này, trong đó gồm cả công ăn việc làm trong cơ quan chính phủ và đặc quyền sở hữu bất động sản tại bang.

Nó được coi như để bảo vệ bản sắc địa lý đặc biệt của nơi được coi là bang duy nhất có đông dân là người Hồi giáo tại Ấn Độ.

Các lợi ích này sẽ bị mất đi cùng với sự hủy bỏ Điều 370.

Chính phủ Ấn Độ đã làm gì？

Chính phủ công bố một sắc lệnh của tổng thống, hủy bỏ toàn bộ Điều 370 trừ một điều khoản nói bang này là một phần không thể tách rời của Ấn Độ. Sắc lệnh cũng đề xuất phân chia bang này thành hai vùng.

Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah trình sắc lệnh ra quốc hội giữa lúc có nhiều cuộc biểu tình phản đối lớn nổ ra.

Ông nói sắc lệnh sẽ sớm trở thành luật sau khi được tổng thống ký, bởi việc hủy bỏ điều khoản này chỉ cần có sắc lệnh tổng thống là đủ.

Ngay sau khi tuyên bố được đưa ra, Bộ trưởng Pháp luật và Tư pháp công bố một sắc lệnh tổng thống chưa ký, trong đó nêu chi tiết các thay đổi dự kiến.

Việc thay đổi Điều 370 cũng đòi phải được sự đồng ý của chính quyền bang, nhưng Jammu và Kashmir đã nằm dưới sự lãnh đạo của một vị thống đốc kể từ 6/2018, khi BJP rút lui khỏi liên minh thành lập chính quyền bang với Đảng Dân chủ Nhân dân (PDP) trong vùng.

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Lịch sử phân chia Ấn Độ - Pakistan

Điều này về mặt hiệu lực có nghĩa là bang này chịu sự lãnh đạo trực tiếp từ Delhi thông qua thống đốc, người đã đồng ý với dự luật.

Các thay đổi được trông đợi sẽ sớm ký để trở thành luật.

Điều gì xảy ra tại Kashmir？

Vùng Kashmir do Ấn Độ quản lý, nơi có khoảng 12 triệu dân, là một bang nằm trong tình trạng kiểm soát nghiêm ngặt.

Các điều kiện giống như là giới nghiêm đã được áp đặt, và giới chức ban hành lệnh cấm tụ tập quá bốn người.

Hàng chục ngàn binh lính Ấn Độ đã được triển khai tới khu vực trước khi tuyên bố được đưa ra hôm thứ Hai; các du khách được yêu cầu rời đi trước khi có các cảnh báo về nguy cơ khủng bố.

Lệnh hạn chế các mạng di động và internet đã được ban bố, khiến vùng này hầu như bị cắt rời khỏi các phần còn lại của Ấn Độ.

Vài giờ trước khi tuyên bố được đưa ra hôm thứ Hai, hai cựu thủ hiến của bang này, ông Omar Abdullah và bà Mehbooba Mufti, bị đặt dưới chế độ quản chế tại gia.