NHNN tăng cường thanh tra các doanh nghiệp kinh doanh vàng tại Việt Nam

Thị trường vàng Việt Nam đầu năm 2025 chứng kiến những biến động mạnh, khi giá vàng miếng SJC có lúc vọt lên 123,3 triệu đồng/lượng, chênh lệch so với giá thế giới lên gần 14 - 16% (tương đương 15 - 17 triệu đồng mỗi lượng). Áp lực từ bất ổn địa chính trị toàn cầu, từ xung đột Nga - Ukraine đến căng thẳng Trung Đông, cùng chính sách nới lỏng tiền tệ của nhiều ngân hàng trung ương, đã đẩy nhà đầu tư tìm đến vàng như kênh trú ẩn an toàn. Trong nước, nguồn cung vàng miếng hạn chế khi một số tiệm vàng “làm nhỏ giọt” bán hàng, càng khiến tâm lý mua tích trữ thêm căng thẳng.

Trước nguy cơ đầu cơ, thổi giá và thao túng thị trường, Ngân hàng Nhà nước cùng các bộ ngành đang mạnh tay vào cuộc. Liệu loạt biện pháp thanh tra, đấu thầu và siết quản lý có đủ để đưa giá vàng về đúng giá trị thực?

Quyết định phối hợp liên ngành

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính để tăng cường thanh, kiểm tra hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh vàng, cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng. Động thái này nhằm kịp thời phát hiện các sơ hở, vi phạm - từ khai báo hóa đơn, nhập khẩu đến nguy cơ thổi giá trục lợi và xử lý nghiêm theo quy định.

Cùng với đó, NHNN dự kiến sớm trình sửa đổi Nghị định 24/2012 về quản lý kinh doanh vàng theo thủ tục rút gọn, với mục tiêu siết chặt yêu cầu tách bạch tài khoản, minh bạch hóa quy trình nhập khẩu và thanh toán. Việc chỉnh sửa này được Chính phủ chỉ đạo gấp nhằm đáp ứng thực tế thị trường đã thay đổi nhanh chóng.

Các biện pháp ổn định cung cầu

Để bổ sung nguồn cung, NHNN tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu bán vàng miếng SJC từ dự trữ nhà nước, áp dụng “cách tiếp cận mới” nhằm thu hẹp chênh lệch giá trong nước và thế giới một cách bền vững. Từ tháng 4/2024 đến nay, nhà điều hành đã tổ chức nhiều phiên đấu thầu, đưa ra thị trường hơn 1 tấn vàng, song vẫn chưa đủ kéo giá về gần ngưỡng quốc tế.

Bên cạnh đó, toàn bộ cơ sở kinh doanh vàng bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế trước ngày 15/6/2024; vi phạm có thể dẫn đến rút giấy phép kinh doanh. Biện pháp này nhằm ngăn chặn giao dịch “chợ đen”, thất thu thuế và tăng tính minh bạch.

Phản ứng doanh nghiệp và chuyên gia

Nhiều doanh nghiệp vàng lớn như SJC, DOJI, PNJ đã từng bị NHNN và các bộ, ngành thanh tra đột xuất trong năm 2024; kết quả thanh tra vẫn đang được hoàn thiện. Chủ tịch PNJ chia sẻ tại đại hội cổ đông rằng giá tăng quá nhanh đã ảnh hưởng tiêu cực đến sức mua của khách hàng. Chuyên gia Nguyễn Đức Hùng Linh nhận định, thanh tra chặt và hóa đơn điện tử sẽ “mang lại hiệu quả tức thì để bình ổn thị trường vàng”.

Dư luận ghi nhận kỳ vọng cao vào các biện pháp liên ngành này, song cũng bày tỏ lo ngại về khả năng phát sinh giao dịch ngầm nếu kênh chính thức bị siết mạnh. Nhiều nhà đầu tư cá nhân mong muốn quy trình mua – bán rõ ràng hơn, tránh tình trạng xếp hàng mua “nửa chỉ” vàng.

Mục tiêu chính sách và tác động

NHNN khẳng định biến động giá vàng “chưa ảnh hưởng tới điều hành chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô” nhưng thừa nhận rủi ro tâm lý có thể lan rộng. Mục tiêu chiến lược là ngăn chặn vàng hóa nền kinh tế, bảo đảm thị trường minh bạch và thu hẹp chênh lệch giá trong – ngoài nước. Sự phối hợp đồng bộ giữa NHNN, Bộ Công an, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính được kỳ vọng sẽ củng cố niềm tin, kìm hãm đầu cơ, đồng thời duy trì dòng chảy vàng hợp pháp.

Trong ngắn hạn, việc thanh tra – xử lý nghiêm sẽ buộc các tổ chức kinh doanh vàng tuân thủ chặt chẽ quy định, giúp ổn định cung cầu. Trung hạn đến dài hạn, việc sửa đổi Nghị định 24 và áp dụng công nghệ thanh toán điện tử hứa hẹn xây dựng cơ chế giám sát bền vững hơn. Tuy nhiên, hiệu quả cuối cùng phụ thuộc vào mức độ tin cậy của thị trường đối với cơ quan quản lý và tính minh bạch trong thực thi.

Kết luận

Sự vào cuộc quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước cùng Bộ Công an, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính không chỉ là phản ứng trước biến động giá vàng kỷ lục, mà còn là bước đi chiến lược để ổn định tâm lý thị trường, bảo vệ người dân và nền kinh tế. Theo dõi những bước triển khai tiếp theo của chính sách này sẽ giúp nhà đầu tư và doanh nghiệp chuẩn bị ứng phó kịp thời, đồng thời đóng góp vào sự minh bạch, lành mạnh của thị trường vàng Việt Nam.

Ngoài vàng, thị trường ngoại hối cũng đang thu hút sự quan tâm lớn từ nhà đầu tư. Để tìm hiểu và kiểm tra độ uy tín của hơn 67.000 sàn forex toàn cầu, bạn có thể truy cập ứng dụng WikiFX – công cụ tra cứu và cảnh báo sàn môi giới hàng đầu thế giới, giúp bạn giao dịch an toàn và có kiểm soát.