Cơn sốt Bạc năm 2025: Lịch sử cảnh báo cuộc chơi có thể kết thúc bất kỳ lúc nào

Giá bạc đang viết nên những trang sử mới với mức tăng gần 140% trong năm 2025, phá vỡ kỷ lục mọi thời đại và chạm ngưỡng trên 70 USD/ounce. Sự bùng nổ “parabolic” này khiến nhiều nhà đầu tư liên tưởng đến hai giai đoạn mania kinh điển trong quá khứ, nơi đà tăng hàng trăm phần trăm đột ngột đổ vỡ chỉ sau vài tuần bởi một động thái can thiệp đơn lẻ. Liệu lịch sử có đang chuẩn bị lặp lại?

Cơn địa chấn năm 2025: Bạc tỏa sáng vượt mọi kỳ vọng

Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt ngoạn mục khi bạc không chỉ là kim loại quý phòng hộ mà trở thành tâm bão của thị trường tài chính toàn cầu. Từ mức khởi đầu năm, giá bạc đã tăng hơn gấp đôi, thậm chí gần gấp ba lần so với năm 2023, và thiết lập đỉnh cao lịch sử mới ở 70.18 USD/ounce.

Hiệu suất này vượt xa vàng, vốn cũng tăng trưởng ấn tượng nhưng chỉ ở mức 71%. Sự tăng vọt không chỉ dừng lại ở con số; nó phản ánh một cuộc dịch chuyển cấu trúc trong thị trường, nơi nhu cầu công nghiệp kết hợp với đầu cơ tài chính tạo ra một “cơn bão hoàn hảo”.

Động lực cốt lõi đến từ thực trạng nguồn cung vật chất cực kỳ căng thẳng. Thị trường bước vào năm thứ năm liên tiếp thâm hụt nguồn cung, với tồn kho toàn cầu suy giảm đáng kể. Tồn kho bạc ở London – trung tâm giao dịch toàn cầu – được ghi nhận đã giảm khoảng một phần ba trong chưa đầy ba năm. Tình trạng khan hiếm nghiêm trọng đến mức các nhà giao dịch đôi khi phải sử dụng đường hàng không để vận chuyển bạc, và phí cho vay bạc qua đêm (lease rate) có thời điểm bùng nổ lên tới 200%.

Bên cạnh đó, hơn một nửa nhu cầu bạc ngày nay đến từ lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là ba trụ cột của cuộc cách mạng công nghệ: năng lượng mặt trời, xe điện (EV) và trí tuệ nhân tạo (AI). Mỗi tấm pin mặt trời, mỗi cổng kết nối trong trung tâm dữ liệu AI và các linh kiện điện tử ô tô đều phụ thuộc vào tính dẫn điện vô song của bạc.

Hai vụ sập bẫy lịch sử

Để hiểu rõ mức độ rủi ro hiện tại, việc ngược dòng lịch sử về hai cột mốc quan trọng là điều bắt buộc. Cả hai đều minh chứng cho một chân lý: đòn bẩy xây dựng nên đỉnh cao, và cũng chính đòn bẩy kéo đổ mọi thứ.

Vụ siết Bạc tỷ đô của anh em nhà Hunt (1979-1980)

Bắt đầu từ năm 1973 với giá chỉ 1.50 USD/ounce, ba anh em nhà Hunt – Nelson, Lamar và William – đã tiến hành một chiến dịch tích trữ bạc vật chất chưa từng có, xuất phát từ lo ngại về lạm phát và chính sách tiền tệ lỏng lẻo.

Đến cuối thập kỷ, họ đã kiểm soát một khối lượng khổng lồ lên tới hơn 200 triệu ounce, tương đương khoảng một phần ba nguồn cung toàn cầu lúc bấy giờ và trị giá hơn 4.5 tỷ USD. Chiến lược của họ tinh vi hơn khi chuyển từ nắm giữ vật chất sang sử dụng số bạc này làm thế chấp để vay mua thêm hợp đồng tương lai có margin, nhân lên nhiều lần sức mua và thao túng giá.

Đỉnh điểm vào tháng 1/1980, giá bạc lao tới gần 50 USD/ounce. Phản ứng của cơ quan quản lý nhanh chóng và quyết liệt. Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) và Sàn Giao dịch Chicago (CME) can thiệp bằng việc ban hành “Silver Rule 7”.

Quy tắc này áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt: yêu cầu ký quỹ gần như 100% giá trị hợp đồng (xóa bỏ hoàn toàn đòn bẩy), giới hạn số hợp đồng một người được nắm giữ và ngừng các giao dịch mua mới trên margin.

Cùng lúc, Chủ tịch Fed Paul Volcker gây chấn động khi đẩy lãi suất từ 11.75% lên 20% chỉ trong tháng 1/1980, làm chi phí vay margin trở nên đắt đỏ không tưởng. Kết cục, giá bạc sụp đổ xuống chỉ còn 10 USD/ounce vào cuối tháng 3. Anh em nhà Hunt thua lỗ hơn 1.1 tỷ USD, một phần dẫn đến phá sản sau các vụ kiện dân sự.

Cơn sốt hậu khủng hoảng và cú đánh dồn dập từ CME (2009-2011)

Sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008, Fed thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (QE) và giữ lãi suất ở mức 0%, đẩy lãi suất thực, sau điều chỉnh lạm phát, xuống vùng âm sâu. Trong môi trường này, bạc trở thành công cụ phòng hộ lý tưởng và bắt đầu đà tăng 500% trong hai năm, từ 8.50 USD lên 50.00 USD/ounce.

Tuy nhiên, tháng 4/2011, CME đã ra đòn quyết định: nâng yêu cầu ký quỹ (margin) năm lần riêng biệt chỉ trong chín ngày, khiến mức ký quỹ tăng gần gấp đôi. Hành động này buộc các nhà đầu cơ sử dụng đòn bẩy cao phải bán tháo ồ ạt để đáp ứng các “margin call”.

Hệ quả, giá bạc giảm gần 30% chỉ trong vòng vài tuần. Nhu cầu bạc vật chất không biến mất, nhưng sức mua từ đòn bẩy đã bốc hơi. Cùng thời điểm, QE2 kết thúc, lãi suất thực có xu hướng tăng lại và đồng USD mạnh lên, càng đẩy nhanh đà lao dốc.

Hiện tại 2025: Sự trùng hợp đáng lo ngại và những tín hiệu cảnh báo

Tình hình hiện tại mang nhiều điểm tương đồng đáng suy ngẫm với hai bài học lịch sử. Về cơ bản, bạc được hỗ trợ vững chắc bởi: chính sách tiền tệ - tài khóa lỏng lẻo sau đại dịch, thâm hụt nguồn cung đa niên, nhu cầu công nghiệp bùng nổ từ các ngành công nghệ cao, và nguồn cung hạn chế do 70% sản lượng là sản phẩm phụ từ khai thác các kim loại khác.

Tuy nhiên, các chỉ số định giá đang phát đi tín hiệu cảnh báo. Tỷ lệ bạc/dầu đã chạm mức cao kỷ lục kể từ ít nhất năm 1990, thậm chí là kể từ Thế Chiến II, khi một ounce bạc mua được hơn một thùng dầu. Lịch sử cho thấy khi tỷ lệ này đạt đỉnh như vậy, nó thường được điều chỉnh bằng việc giá dầu tăng mạnh hoặc giá bạc sụt giảm nghiêm trọng. Trong khi đó, tỷ lệ bạc/vàng dù đã cải thiện vẫn ở vùng thấp so với lịch sử, cho thấy tiềm năng tăng tiếp nếu xu hướng bền vững, nhưng cũng đồng nghĩa với việc bạc dễ bị tổn thương nếu dòng tiền vào vàng suy yếu.

Yếu tố then chốt và nguy hiểm nhất chính là đòn bẩy và nguy cơ can thiệp từ CME. Ngày 12/12/2025, CME đã tăng yêu cầu ký quỹ đối với hợp đồng bạc thêm 10%. Đây không phải là lần điều chỉnh đầu tiên trong năm; trước đó, vào tháng 10, CME cũng đã tăng margin trong khoảng 8.5-9.3%. Điều đáng nói là vào năm 2011, đợt tăng margin đầu tiên cũng không gây tác động tức thì, nhưng những đợt tăng dồn dập sau đó mới là “liều thuốc độc” hạ gục thị trường. Tiền lệ này cho thấy CME hoàn toàn có thể lặp lại kịch bản “rút củi đáy nồi” bất cứ lúc nào khi họ cho rằng thị trường đã trở nên quá nóng và rủi ro hệ thống đang gia tăng.

Dự báo 2026: Biến động cao và nhu cầu tỉnh táo tuyệt đối

Bước sang năm 2026, dự báo từ các tổ chức phân tích tỏ ra phân hóa rõ rệt, phản ánh tính bất định cao của thị trường. Một bên như ING dự báo giá trung bình quanh 55 USD/ounce, được hỗ trợ bởi nền tảng nhu cầu công nghiệp vững chắc. Bên kia, các tổ chức như TD Securities và Heraeus cảnh báo về một đợt điều chỉnh sâu, với dự báo giá bạc trung bình trong quý I/2026 có thể về mức 42 USD/ounce.

Dù kịch bản nào xảy ra, một điều chắc chắn là bạc sẽ duy trì mức biến động (volatility) cực cao, có thể gấp 2-3 lần vàng, do quy mô thị trường nhỏ hơn và bản chất “kép” phức tạp của nó. Đối với nhà đầu tư, bài học từ anh em nhà Hunt và cú sập năm 2011 vẫn còn nguyên giá trị: Đòn bẩy là con dao hai lưỡi. Nó có thể khuếch đại lợi nhuận trong giai đoạn thị trường đi lên, nhưng cũng khuếch đại tổn thất và buộc bạn phải thanh lý tài sản một cách ép buộc khi thị trường đảo chiều.

Rủi ro lớn nhất hiện nay không hoàn toàn đến từ các yếu tố cơ bản, mà đến từ hành động khó lường của các cơ quan quản lý như CME, những người nắm giữ quyền lực “chấm dứt kỷ nguyên đòn bẩy vào bất kỳ ngày nào”.