Bài phát biểu của Trump: "Cú đánh" vào quy định khí thải và những tuyên bố bất ngờ

Vào đúng 03:30 sáng ngày 04/12/2025 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có bài phát biểu kéo dài 45 phút tại Nhà Trắng, đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách năng lượng và công nghiệp của nước Mỹ.

Động thái trọng tâm là việc chính thức hủy bỏ các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu (CAFE) từ thời chính quyền tiền nhiệm, được ông Trump mô tả là “gánh nặng phi lý” đè lên ngành ô tô và người tiêu dùng. Tuy nhiên, điều khiến giới phân tích và thị trường chú ý hơn cả là hai tuyên bố đi kèm, thể hiện một chiến lược kép: vừa hướng tới tương lai với công nghệ hạt nhân tân tiến, vừa tìm kiếm giải pháp thiết thực trước mắt với phương tiện giá rẻ. Những thay đổi chính sách này được đưa ra trong bối cảnh đầy thách thức, khi mà các chỉ số kinh tế vĩ mô cho thấy nhiều lời hứa giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân vẫn chưa thành hiện thực.

Chiến lược kép

Trong phần trọng tâm của bài phát biểu, Tổng thống Trump đã công bố quyết định mang tính đột phá, Mỹ sẽ ngay lập tức cho phép sản xuất lò phản ứng hạt nhân siêu nhỏ gọn (ultra-compact nuclear reactors). Đây là bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa Lệnh Hành pháp từ tháng 5/2025, với mục tiêu tăng công suất điện hạt nhân quốc gia lên gấp bốn lần, đạt 400 GW vào giữa thế kỷ.

Ông Trump khẳng định động thái này sẽ “cách mạng hóa năng lượng sạch”, giúp giảm mạnh giá điện và chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu. Kế hoạch dự kiến thu hút một luồng đầu tư lên tới 80 tỷ USD từ cả khu vực công và tư, tập trung vào công nghệ lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMRs) - vốn được đánh giá là linh hoạt và có tiềm năng triển khai rộng rãi.

Một tuyên bố đáng chú ý khác, thể hiện sự linh hoạt trong chính sách công nghiệp, là việc Tổng thống bày tỏ sự ủng hộ công khai đối với dòng xe Kei car siêu nhỏ của Nhật Bản. Trái ngược với hình ảnh thường thấy về những phương tiện hầm hố, ông Trump đã dùng những từ ngữ như “thực sự dễ thương” và “đẹp đẽ” để mô tả mẫu xe này, đồng thời ca ngợi tính hiệu quả và hợp túi tiền của chúng.

Ngay sau đó, ông đã chỉ đạo Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy “phê duyệt ngay lập tức” các điều chỉnh quy định cần thiết để mở đường cho loại phương tiện này tại thị trường Mỹ. Động thái này được xem như một nỗ lực cấp thiết nhằm cung cấp cho người tiêu dùng Mỹ, đặc biệt là những người thu nhập trung bình và thấp, một lựa chọn di chuyển với chi phí sở hữu thấp hơn đáng kể so với các dòng xe truyền thống.

Lời hứa và thực tế

Bài phát biểu mở đầu bằng việc ôn lại những cam kết tranh cử năm 2024 về việc “giải phóng” người lao động Mỹ khỏi lạm phát. Tuy nhiên, nhiều phân tích độc lập chỉ ra rằng khoảng cách giữa lời hứa và thực tế vẫn còn rất lớn, dữ liệu từ các cơ quan thống kê và các tổ chức nghiên cứu uy tín cho thấy áp lực chi phí sinh hoạt chưa hề suy giảm.

Cụ thể, giá điện tiêu dùng tại Mỹ đã tăng hơn 6% trong năm qua, trong khi giá thực phẩm cũng tăng gần 3%. Chi phí bảo hiểm y tế cho các gia đình có người lao động tiếp tục là gánh nặng lớn, với mức phí trung bình hàng năm lên tới 27.000 USD.

Các chính sách như Đạo luật “One Big Beautiful Bill” (OBBB) đang đối mặt với nhiều chỉ trích khi có nguy cơ cắt giảm hàng tỷ USD trợ cấp thực phẩm và thu hẹp diện bao phủ của chương trình bảo hiểm y tế Medicaid, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục triệu người dân. Ngay cả công cụ thuế quan - thường được viện dẫn để bảo vệ sản xuất trong nước - cũng bị tính toán là sẽ làm tăng chi tiêu hộ gia đình thêm 1.200 đến 1.600 USD mỗi năm, trong khi hiệu quả thực tế đối với việc cải thiện thâm hụt ngân sách vẫn còn là một dấu hỏi.

Từ thị trường tài chính đến cục diện địa chính trị

Các chuyên gia nhận định rằng những tuyên bố của Tổng thống Trump không đơn thuần là chính sách đối nội, mà còn có ý nghĩa chiến lược trên bàn cờ địa chính trị và thương mại toàn cầu. Việc thúc đẩy điện hạt nhân thế hệ mới không chỉ nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, mà còn là một nước cờ trong cuộc cạnh tranh công nghệ chiến lược, đặc biệt khi các cường quốc như Trung Quốc cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này.

Trên thị trường tài chính, phản ứng đã diễn ra khá rõ rệt khi ngay sau bài phát biểu, đồng Đô la Mỹ (USD) tăng 0.5% so với đồng Euro (EUR), phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư vào làn sóng đầu tư công nghiệp mới và triển vọng độc lập năng lượng. Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng cảnh báo về rủi ro lạm phát gia tăng do chi phí nguyên liệu và chuỗi cung ứng, có thể tác động tiêu cực đến sức mạnh của đồng bạc xanh trong dài hạn.

Quyết định ủng hộ xe Nhật Bản cũng tạo ra sự quan sát thận trọng đối với cặp tiền tệ USD/JPY, dù mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào việc liệu Mỹ sẽ nhập khẩu hay nội địa hóa sản xuất dòng xe này.

Đối với ngành công nghiệp ô tô nội địa, đây là một tín hiệu buộc các hãng xe truyền thống như Ford hay General Motors phải xem xét lại chiến lược sản phẩm. Việc mở cửa cho phân khúc xe siêu nhỏ giá rẻ có thể tạo ra một cuộc cạnh tranh mới, đòi hỏi sự điều chỉnh trong thiết kế và quy trình sản xuất để duy trì thị phần.

Bài phát biểu của Tổng thống Donald Trump một lần nữa khẳng định đường hướng chính sách ưu tiên chủ quyền công nghiệp và an ninh năng lượng, với những quyết sách vừa mang tầm nhìn dài hạn vừa giải quyết vấn đề trước mắt.

Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của chúng sẽ được đo lường không chỉ bằng các chỉ số thị trường ngắn hạn, mà còn bằng khả năng kiềm chế lạm phát, ổn định đời sống cho người dân và củng cố vị thế cạnh tranh của nước Mỹ trong một thế giới đầy biến động. Thành công hay thất bại của “chiến lược kép” này sẽ dần được hé lộ trong những tháng tới, qua các báo cáo kinh tế vĩ mô và phản ứng của thị trường toàn cầu.