Elon Musk thành lập đảng thứ 3: Làn sóng đổi mới chính thức bắt đầu?

Ngày 5/7, tỷ phú công nghệ Elon Musk – CEO của Tesla và SpaceX, bất ngờ tuyên bố thành lập một đảng chính trị mới mang tên “Đảng Nước Mỹ” (America Party). Đây không chỉ là phản ứng trực tiếp của Musk trước bất đồng gay gắt với Tổng thống Donald Trump về đạo luật chi tiêu hơn 4.500 tỷ USD, mà còn có thể là dấu hiệu cho một chuyển động chính trị mới trong lòng nước Mỹ.

Xung đột với Trump và hệ lụy từ đạo luật chi tiêu

Căng thẳng bắt nguồn từ đạo luật chi tiêu quy mô lớn do chính quyền Trump đề xuất, với nhiều thay đổi bất lợi cho ngành công nghiệp xe điện – lĩnh vực mà Tesla của Musk là đại diện tiêu biểu. Luật được Hạ viện thông qua với tỷ lệ sít sao 218–214, gây ra làn sóng tranh cãi và phản đối trong giới doanh nghiệp. Musk đã rút khỏi vai trò trong Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) và chỉ trích đạo luật là thiếu trách nhiệm tài khóa.

Ngay sau khi tiến hành khảo sát trên mạng xã hội X với hơn 1,2 triệu lượt phản hồi (65% đồng ý), Elon Musk công bố sự ra đời của Đảng Nước Mỹ. Ông cáo buộc cả Đảng Dân chủ và Cộng hòa đều tham gia vào “liên đảng tham nhũng” và không còn đại diện thực sự cho ý chí người dân.

Mục tiêu ngắn hạn của Musk là giành khoảng 2–3 ghế Thượng viện và 8–10 ghế Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, nhằm đóng vai trò then chốt trong các quyết sách lập pháp tại Quốc hội.

Thành lập một đảng chính trị tại Mỹ không dễ dàng. Mỗi bang có yêu cầu riêng về đăng ký đảng mới, và để được công nhận, tổ chức phải đạt ngưỡng chi tiêu và quyên góp cụ thể theo quy định của Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC). Theo chuyên gia chính trị Brett Kappel, để hoàn tất quy trình này có thể mất vài năm.

Ngoài ra, hệ thống bầu cử “người thắng lấy hết” khiến các ứng viên bên thứ ba hiếm khi giành thắng lợi, như trường hợp của doanh nhân Ross Perot vào năm 1992, người tuy nhận được tỷ lệ ủng hộ lớn nhưng vẫn thất bại.

Elon Musk: Một nhân tố khác biệt

Elon Musk có lợi thế vượt trội mà hầu hết các ứng viên bên thứ ba không có: khối tài sản gần 250 tỷ USD, quyền sở hữu nền tảng truyền thông xã hội X, và khả năng tác động đến dư luận một cách trực tiếp. Trong chiến dịch năm 2024, ông đã tài trợ hơn 291 triệu USD cho đảng Cộng hòa.

Ngoài ra, các khảo sát gần đây từ Gallup và Quantus Insights cho thấy người dân Mỹ ngày càng mất niềm tin vào hệ thống hai đảng. Khoảng 63% người Mỹ mong muốn có thêm một đảng chính trị mới. Musk rõ ràng đang khai thác đúng tâm lý này.

Mặc dù có tiềm lực và ảnh hưởng lớn, Musk vẫn phải đối mặt với hệ thống chính trị vốn được thiết kế để duy trì sự thống trị của hai đảng truyền thống. Các đảng nhỏ như Đảng Tự do hay Đảng Xanh dù hoạt động hàng chục năm vẫn chưa đạt được thành tựu đáng kể về mặt quyền lực lập pháp.

Tuy nhiên, nếu Đảng Nước Mỹ giành được các ghế “dao động” trong Quốc hội, vai trò của họ sẽ vô cùng quan trọng – có thể làm chậm hoặc ngăn cản các đạo luật không phù hợp với lợi ích cử tri mà họ đại diện.

Thị trường tài chính sẽ bị tác động như thế nào?

Về mặt thị trường tài chính, tuy sự kiện thành lập đảng mới không ngay lập tức tạo ra biến động lớn, nhưng đã thổi bùng làn sóng tranh luận về tính ổn định chính trị của Hoa Kỳ trong trung hạn. Các nhà đầu tư quốc tế đang theo dõi sát sao tác động của bất ổn chính trị tới các dự luật chi tiêu, thuế và quy định đối với doanh nghiệp – đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng tái tạo.

Đồng USD, trái phiếu chính phủ Mỹ và chỉ số chứng khoán như S&P 500 có thể bị ảnh hưởng nếu Đảng Nước Mỹ thực sự giành được ghế ảnh hưởng trong Quốc hội. Trong khi đó, các quỹ đầu tư lớn cũng bắt đầu phân tích lại chiến lược phân bổ tài sản để đề phòng kịch bản một lực lượng chính trị thứ ba làm chậm tiến trình lập pháp hoặc làm tăng thêm bất ổn trong điều hành ngân sách liên bang.

Dù chưa rõ kết quả sẽ ra sao, sự hiện diện của Musk trên chính trường Mỹ đang thách thức các nguyên tắc lâu đời, mở ra một chương mới cho nền chính trị Hoa Kỳ.