Trật tự vàng mới: Khi thị trường kim loại quý bước sang kỷ nguyên địa chính trị

Giá vàng không còn vận động theo lạm phát hay USD như trước. Cấu trúc thị trường vàng toàn cầu đã thay đổi: các ngân hàng trung ương, quỹ ETF và nhà đầu tư cá nhân đang tái định hình dòng tiền, biến vàng thành công cụ quyền lực trong kỷ nguyên địa chính trị đầy bất ổn.

Giá vàng đang viết lại lịch sử. Chỉ trong chưa đầy hai năm, kim loại quý này đã tăng hơn 170%, vượt xa mọi mô hình định giá truyền thống và khiến giới phân tích phải xem lại toàn bộ giả định cũ. Khi lạm phát hạ nhiệt, USD vẫn mạnh và Fed chưa nới lỏng chính sách, câu hỏi lớn nhất đặt ra là: điều gì thật sự đang dẫn dắt giá vàng? Câu trả lời nằm ở một “trật tự vàng” mới – nơi các ngân hàng trung ương, quỹ ETF và nhà đầu tư cá nhân đang tái định hình cấu trúc thị trường toàn cầu, biến vàng thành công cụ chiến lược của thời đại bất định.

Thị trường vàng 2025: Khi mô hình cũ đã lỗi thời

Trong nhiều thập kỷ, giới đầu tư xem vàng như thước đo của lạm phát và đồng USD. Nhưng mô hình đó đang sụp đổ. Giá vàng tăng kỷ lục lên gần 4.400 USD/oz, bất chấp lạm phát Mỹ hạ nhiệt và lợi suất trái phiếu vẫn cao. Các chuyên gia của World Gold Council (WGC) cho rằng, mối tương quan giữa vàng, lạm phát và USD đã “phai nhạt rõ rệt”.

Lý do là vì động lực cốt lõi của thị trường vàng đã thay đổi. Thay vì phản ứng với dữ kiện kinh tế vĩ mô, vàng giờ phản ánh cấu trúc địa chính trị và chiến lược dự trữ quốc gia. Khi phương Tây đóng băng tài sản Nga sau chiến sự Ukraine, các nước bắt đầu nhìn vàng không chỉ như tài sản trú ẩn, mà như biểu tượng của chủ quyền tài chính.

Ngân hàng trung ương – người chơi mới của cuộc đại chuyển dịch

Theo WGC, chỉ trong nửa đầu năm 2025, các ngân hàng trung ương đã mua hơn 400 tấn vàng, mức cao chưa từng thấy trong 13 năm. Điều đáng chú ý là các nước mua mạnh không chỉ là Trung Quốc hay Ấn Độ, mà còn có Ba Lan, Serbia, Cộng hòa Séc và Slovenia – những quốc gia châu Âu nằm sát khu vực xung đột.

Ba Lan thậm chí đã nâng mục tiêu dự trữ vàng từ 20% lên 30% tổng dự trữ quốc gia. Trung Quốc, dù đã mua nhiều năm, mới chỉ nắm 7–8% dự trữ bằng vàng, thấp hơn nhiều so với mức 25% của Nga.

Điều này cho thấy: cuộc đua dự trữ vàng toàn cầu vẫn đang ở giai đoạn đầu, và đó là lực cầu mang tính cấu trúc, không dễ đảo ngược.

ETF, nhà đầu tư cá nhân và làn sóng FOMO toàn cầu

Song song với khối ngân hàng trung ương là dòng vốn ETF và nhà đầu tư bán lẻ. Tính đến giữa năm 2025, các quỹ ETF đã mua hơn 600 tấn vàng, vượt cả mức 2020 – đỉnh của đại dịch.

Chỉ riêng tại Úc, ETF vàng ghi nhận dòng vốn 1 tỷ USD, theo dữ liệu Global X. Tâm lý “better late than left behind” – đến muộn còn hơn bị bỏ lại – đang lan tỏa trong giới đầu tư.

Tại Trung Quốc, giới đầu tư cá nhân cũng đang “xoay trục” khỏi bất động sản đang suy yếu sang vàng vật chất. Họ không quan tâm đến lạm phát phương Tây, mà đơn giản là muốn đa dạng hóa rủi ro nội địa.

Vàng trong trật tự tài chính mới

Với USD đối mặt rủi ro nợ công, Fed lưỡng lự trong chính sách lãi suất, và căng thẳng Mỹ–Trung gia tăng, vàng đang dần trở thành cột trụ thứ ba của hệ thống tài chính toàn cầu, bên cạnh USD và trái phiếu chính phủ Mỹ.

Không ít chuyên gia ví giai đoạn này là “sự trỗi dậy của bản vị vàng ngầm” – một hệ thống song song, nơi vàng trở thành công cụ cân bằng quyền lực tiền tệ.

Như Shaokai Fan, người đứng đầu bộ phận ngân hàng trung ương của WGC, nhận định:

“Khi một quốc gia có thể dùng tài sản tài chính như công cụ chính trị, vàng trở thành bảo hiểm cuối cùng. Một khi cánh cửa đó mở ra, không còn đường quay lại.”

Rủi ro và triển vọng

Tất nhiên, không có xu hướng nào chỉ đi một chiều. Vàng đang giao dịch hơn 20% trên đường trung bình 200 ngày, một tín hiệu quá mua kỹ thuật. Nếu USD phục hồi hoặc địa chính trị lắng dịu, vàng có thể điều chỉnh ngắn hạn.

Tuy vậy, phần lớn chuyên gia vẫn tin rằng đây chỉ là giai đoạn “tái định giá”, chứ chưa phải bong bóng. RBC dự báo giá vàng có thể đạt 4.500–5.100 USD/oz trong năm 2026, khi các yếu tố bất ổn tiếp tục tích tụ.

Xem thêm: Điểm danh 5 sàn giao dịch Vàng và Forex mới nhất tháng 10/2025 từ WikiFX

Nhận định từ WikiFX

Từ một tài sản phòng thủ, vàng đang bước lên vai trò mới: công cụ chiến lược trong cuộc tái cấu trúc tài chính toàn cầu. Khi mô hình định giá cũ đã lỗi thời, nhà đầu tư cần nhìn xa hơn các chỉ số vĩ mô – theo dõi sát dòng tiền ngân hàng trung ương, động thái ETF, và nhịp đập địa chính trị.

Theo phân tích của WikiFX, đây không chỉ là một chu kỳ tăng giá, mà là một kỷ nguyên vàng mới, nơi cơ hội và rủi ro đan xen.

Nhà đầu tư thông minh sẽ không chạy theo giá, mà đọc được cấu trúc của thị trường.