Tháo khung sườn pháp lý, mở đường cho Trung tâm Tài chính Quốc tế khởi động năm 2025

Chỉ một ngày trước, Chính phủ đã ban hành hai nghị định quan trọng, khai thông những cơ chế pháp lý cuối cùng cho Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam. Nghị định về quản lý ngoại hối với con số giới hạn 7% vốn tự có cho ngân hàng nội địa đầu tư ra nước ngoài đã đánh dấu một bước tiến rõ ràng trong việc vừa khuyến khích, vừa kiểm soát dòng tiền quốc tế.

Hội nghị công bố Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam hôm 21/12/2025 - Nguồn: Báo Chính Phủ

Ngày 21/12/2025, Chính phủ đã chính thức ban hành hai nghị định cốt lõi, gỡ nút thắt pháp lý và vận hành cuối cùng cho Trung tâm Tài chính Quốc tế đầu tiên tại Việt Nam. Đây được xem là cú hích mạnh mẽ để khu vực này có thể đi vào hoạt động thực chất ngay trong năm 2025.

Trong đó, Nghị định 329/2025/NĐ-CP về quản lý ngoại hối đặc biệt thu hút sự chú ý với hàng loạt quy tắc minh bạch và an toàn, từ việc bắt buộc khai báo mục đích chuyển tiền cho đến giới hạn ràng buộc đầu tư ra nước ngoài của ngân hàng nội địa ở mức không quá 7% vốn tự có.

Song hành, Nghị định 330/2025/NĐ-CP về Sở giao dịch hàng hóa đã đặt ra tiêu chuẩn vốn điều lệ tối thiểu 1.500 tỷ đồng cho các sàn giao dịch, một hàng rào kỹ thuật vừa đảm bảo năng lực, vừa mở cửa đón nhà đầu tư nước ngoài với mức sở hữu lên đến 49%.

Cơ chế “một tài khoản vốn”: Đặt minh bạch lên hàng đầu

Trái tim của chính sách quản lý ngoại hối mới nằm ở quy định về Tài khoản vốn tập trung. Theo Nghị định 329, tất cả giao dịch đầu tư xuyên biên giới chủ chốt – từ vay, cho vay đến đầu tư ra nước ngoài hay vào phần còn lại của Việt Nam – đều phải được thực hiện thông qua một tài khoản vốn duy nhất mở tại một ngân hàng thành viên trong Trung tâm tài chính.

Đi kèm với đó là nghĩa vụ ghi rõ mục đích cho mọi giao dịch chuyển tiền. Quy định này tạo cơ sở pháp lý vững chắc để ngân hàng thành viên kiểm tra, đối chiếu và lưu trữ chứng từ, từ đó theo dõi xuyên suốt “hành trình” của dòng vốn.

Ngân hàng thành viên: Vai trò trung tâm và trách nhiệm nặng nề

Trong cơ chế mới, ngân hàng thành viên không đơn thuần là nơi thực hiện giao dịch. Họ trở thành “người gác cổng” đầu tiên và quan trọng trong hệ thống kiểm soát. Họ phải xem xét, kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ, chứng từ và lưu trữ đầy đủ trước khi thực hiện giao dịch ngoại hối.

Ngoài ra, các ngân hàng này có nghĩa vụ xây dựng quy trình nội bộ về nghiệp vụ và quản lý rủi ro cho hoạt động ngoại hối, đồng thời tự chịu trách nhiệm về việc thực hiện các quy trình đó.

Quản lý dòng vốn đầu tư: Phân biệt đối xử dựa trên “quốc tịch vốn”

Nghị định 329 thiết lập những lộ trình khác nhau cho các dòng vốn đầu tư, dựa trên nguồn gốc và cơ cấu sở hữu của doanh nghiệp.

• Đối với Nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN): Mọi giao dịch chuyển vốn đầu tư vào Trung tâm tài chính cũng như chuyển lợi nhuận, vốn gốc ra nước ngoài đều phải đi qua tài khoản vốn của NĐTNN.
• Đối với thành viên là doanh nghiệp trong nước: Khi đầu tư từ Trung tâm tài chính ra nước ngoài, quy định được phân cấp rõ ràng:
• Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài: Được hưởng cơ chế thông thoáng, không phải đăng ký giao dịch ngoại hối với cơ quan điều hành, nhưng vẫn phải thực hiện chuyển tiền qua tài khoản vốn và tuân thủ chế độ khai báo, báo cáo.
• Doanh nghiệp có vốn trong nước: Phải thực hiện thủ tục đăng ký, và đăng ký thay đổi, giao dịch ngoại hối với Cơ quan điều hành tại thành phố trước khi chuyển tiền đầu tư ra nước ngoài.
• Đối với đầu tư từ Trung tâm vào phần còn lại của Việt Nam: Các thành viên đều phải chuyển khoản thông qua tài khoản vốn theo quy định.

Con số 7%: Giới hạn an toàn cho ngân hàng nội địa đầu tư ra nước ngoài

Một trong những quy định gây chú ý nhất là điều kiện khắt khe và giới hạn an toàn áp dụng riêng cho ngân hàng thương mại 100% vốn trong nước muốn mua bán trái phiếu ngoại tệ ở nước ngoài.

Để được cấp phép, các ngân hàng này phải đáp ứng một bộ tiêu chuẩn nghiêm ngặt, bao gồm: có lãi trong 3 năm liên tục gần nhất với báo cáo tài chính đã được kiểm toán, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế và tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn.

Khi đã có giấy phép, họ phải tuân thủ giới hạn tối đa: tổng giá trị hoạt động mua bán trái phiếu này không được vượt quá 7% vốn tự có của chính ngân hàng đó.

Đây là một biện pháp quan trọng nhằm kiểm soát rủi ro và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng nội địa khi tham gia vào thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, trái phiếu được phép giao dịch phải được xếp hạng tín nhiệm bởi các tổ chức quốc tế uy tín như Standard & Poor's, Moody's hay Fitch Ratings.

Mở đường cho Sở giao dịch hàng hóa: Vốn lớn, tiêu chuẩn cao

Cùng ngày, Nghị định 330/2025/NĐ-CP về thành lập Sở giao dịch hàng hóa đã chính thức đặt nền móng cho một thành phần không thể thiếu của một trung tâm tài chính hiện đại.

Nghị định này quy định vốn điều lệ tối thiểu 1.500 tỷ đồng cho doanh nghiệp muốn thành lập Sở giao dịch hàng hóa, đồng thời cho phép tổng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài lên đến 49%, tạo sức hút lớn với các đối tác quốc tế.

Quy trình cấp phép được thiết kế rõ ràng với thời hạn tối đa 30 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, phản ánh mong muốn tạo môi trường kinh doanh thông thoáng và minh bạch.

Mục tiêu kép: Thúc đẩy dòng vốn và phòng chống rửa tiền

Nhìn rộng ra, việc ban hành đồng bộ hai nghị định này không chỉ nhằm thúc đẩy dòng vốn quốc tế mà còn gắn liền với mục tiêu tăng cường phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Trước đó, vào ngày 17/12/2025, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các tổ chức tài chính phải không ngừng hoàn thiện các quy trình nội bộ, nâng cao kỹ năng nhận diện các giao dịch đáng ngờ để bảo vệ sự an toàn của chính hệ thống. Các quy định chi tiết về khai báo mục đích, sử dụng tài khoản tập trung và chế độ báo cáo trong Nghị định 329 chính là những công cụ cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu quan trọng này.

Sự ra đời của hai nghị định này vào cuối năm 2025 đã gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ về cam kết của Chính phủ trong việc xây dựng một Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam vừa năng động, hấp dẫn vốn ngoại, vừa hoạt động trong khuôn khổ an toàn, minh bạch và phù hợp với các chuẩn mực quốc tế.